Bij een eventuele aankoop van een DS dienen koper en auto bij elkaar te passen. In dit artikel beschrijven we een aantal zaken waar je op moet letten. Indien je dan nog twijfelt, zoek dan hulp. Les Copains van DS-TT wonen over het hele land verspreid en helpen je graag verder. Bovendien hebben zij een uitgebreid netwerk aan contacten, die je kunnen adviseren. Mocht je hulp nodig hebben, we helpen je graag.
1. Welke DS zoek je?
De DS is in veel varianten gebouwd. Logisch als je bedenkt, dat hij 20 jaar in productie is geweest. De ontwikkelingen in de techniek, bij de concurrentie en in het Franse wegennet bijvoorbeeld, hebben ervoor gezorgd, dat de auto, misschien uiterlijk niet echt zichtbaar, dan toch wel onderhuids evolueerde. Er is bijvoorbeeld een enorm verschil tussen een eenvoudige ID en een DS23 Pallas Injection Electronique Hydraulique (injectie gecombineerd met halfautomaat): de complexiteit verschilt enorm, de vermogens van deze auto’s zijn niet vergelijkbaar en de uitmonstering is praktisch gezegd evenredig met het vermogen van de auto.
2. Uit welke periode zoek jij een voiture?
Een recente ID of DS (bouwjaar na pakweg 1967) laat zich veel eenvoudiger berijden en onderhouden en is in het algemeen technisch betrouwbaarder dan een auto van vóór die periode.
3. Zoek je een kant en klare auto of kan het een project worden?
Kant en klare auto’s worden regelmatig aangeboden. Er zijn ook enkele specialisten die ‘op maat’ bouwen. De prijzen van deze auto’s stijgt de laatste jaren flink.
Een project dan maar? Verdiep je goed in de kosten van bijvoorbeeld een motorrevisie, las – en spuitwerk. Overweeg deelname aan de door DS-TT aangeboden cursussen en kom goed beslagen ten ijs als je een auto gaat bezichtigen.
4. Ben je in staat om een ID of DS te beoordelen op zijn kwaliteiten?
Iedere auto heeft zo zijn specifieke eigenschappen en zwakke punten. Lees je goed in. Dit document is een goede start. Binnen DS-TT is er voldoende kennis en ervaring om eventuele vragen te beantwoorden.
Enkele punten waar in het algemeen bij een aankoop rekening mee gehouden dienen te worden:
- DS’sen (dus niet de ID-types) met de accu aan de rechterkant, van de bouwjaren 1967, 1968 en 1969 hebben een afwijkende, slechte kabelboom. Voor een geoefende monteur kost het zeker 10 uur plus de kosten van een nieuwe kabelboom om dit te verbeteren.
- De auto’s met het rode, LHS-systeem hebben initieel meer onderhoud en aandacht nodig, bijvoorbeeld bij de schijfrem-units. Bovendien is het systeem door de hygroscopische eigenschappen van de hydrauliekolie erg vatbaar voor corrosie. De hydrauliek-olie moet tenminste elke 2 jaar worden ververst.
- Eenvoudige uitvoeringen van ID’s en DS’sen zijn geliefde objecten (geweest) om te upgraden. Het monteren van Pallas-wieldeksels of het in een metallic lak spuiten van een ID is wel zo’n beetje de simpelste activiteit in dit kader. Originaliteit is vaak ver te zoeken. Het is zuur als je van originaliteit houdt, of een originele auto gekocht denkt te hebben en je komt er pas achter dat originaliteit ver is te zoeken, nadat je je droomauto hebt gekocht.
- Onderhoud van het hydraulisch systeem dient minstens elke twee jaar te gebeuren: het controleren van de druk in de veerbollen en de hoofdvoorraadbol is essentieel voor het behoud van het fantastische veerkarakter van de DS. De DS moet echt merkbaar en héél soepel veren, als je een proefrit maakt.
- Het plaatwerk van de DS is geheel af schroefbaar van het chassis: deuren en spatborden zijn eenvoudig met enkele schroeven los te draaien. Dit maakt het restaureren van plaatwerk een stuk eenvoudiger ten opzichte van auto’s waarbij alle spatborden zijn vast gelast.
Als bekend is welke uitvoering gewenst is en in welke staat de te kopen auto moet verkeren, dan is aan de hand van de volgende punten een oordeel te krijgen over de in aanmerking komende auto:
- Een rondje om de auto en een blik in het interieur en onder de motorkap zijn vaak voldoende om een te koop staande DS niet verder te onderzoeken en hem te laten voor wat hij is; de kleur van de lak staat je niet aan of het uitvoeringsniveau is niet naar wens. Toch is het zaak om hier doorheen te kijken: Belangrijke zaken, zoals de kwaliteit van chassis en techniek zijn bij het berijden van de auto belangrijker dan een deukje of een roestputje bij een portier.
- Net zoals bij de APK gebruikelijk, is de eerste controle die van het chassisnummer en het kenteken, samen met de papieren van de auto. Let goed op de originaliteit van het ingeslagen chassisnummer: afwijkingen kunnen bij latere controles en Apk-keuringen grote problemen met zich meebrengen.
En vervolgens de controle op roest, slijtage en verwaarlozing.
Roest komt veelvuldig voor op plaatwerk en chassis van de D-typen.
- Bij het plaatwerk denken we dan aan de opstaande rand aan de voorkant van de achterspatborden, de onderkanten van de deuren en bij de voorspatborden de plaatsen juist vóór het voorwiel en bij de derde neus onder de koplampbak. Roest aan het chassis treedt op bij:
- de dakrand boven de voorruit onder de rubberrand; het is eerder regel dan uitzondering dat er uitgebreid roest aanwezig is.
- de langsbalken; deze balken en de treeplanken zijn zeer roestgevoelig. De langsbalken moeten goed van binnen in de auto en van buiten worden bekeken.
- de dwarsbalk juist achter de achter zitting; hier is een constructie aangebracht met inwendige compartimenten die essentieel zijn voor de constructie; slechts te controleren na uitnemen van de achterbank en losschroeven tankafdekplaat.
- de gehele bodempartij; vooral vanaf de B-stijl naar achteren toe.
- de binnenspatborden achter en de zogenaamde regengootjes; eigenlijk de gehele achterkant van de wagen vanaf de voorkant van de C-stijl. Hier kan de roest in alle hevigheid toeslaan. Vaak zijn de regengootjes vergaan, hetgeen een relatief eenvoudige reparatie vergt.
- de hydrauliekleidingen moeten goed op roestvorming worden gecontroleerd. Haal achterspatbord en hydrauliek-afdekplaat los.
Slijtage is voor de beginnende enthousiasteling misschien moeilijk te constateren, maar inmiddels hebben veel DS’sen last van algehele slijtage. De auto’s die het betreft hebben veel kilometers gereden, zijn door de vorige eigenaar een of meer keren opgeknapt óf zijn gewoonweg kapot gesleuteld of afgereden.
- Slijtage in álle delen van het hydraulieksysteem; een motor die z’n langste tijd heeft gehad, een aandrijving die snakt naar nieuwe of gereviseerde delen; het komt allemaal voor en vaker dan men als potentiële koper liefst zou zien. Op het eerste gezicht zijn deze gebreken moeilijk of niet te constateren. Als je geen proefrit met de auto mag maken, dan kom je er zelfs vaak helemaal niet achter. Let er bij een proefrit op, dat de auto vrij snel op rijhoogte komt. Normaal is een periode van 15 seconden; dan is de auto op rijhoogte. Duurt het extreem langer, dan kan er ernstige slijtage in het hydraulisch systeem aanwezig zijn.
- Bij afremmen met de remknop (DS) of rempedaal (ID) moeten de remmen direct inkomen. Deze remmen zijn van origine ook heel erg gevoelig en er lijkt weinig dosering mogelijk. Dit hoort bij de standaard eigenaardigheden van de DS.
- Let op het uitbraken van blauwe (olieverlies) of zwarte rook (brandstofproblemen) uit de uitlaat.
- De besturing van de DS is erg direct. Een kleine verdraaiing van het stuurwiel tijdens het rijden, heeft al een koersverandering tot gevolg. Het sturen is dan wel direct, het mag in geen geval zwaar gaan of een zwaar punt in de middenstand hebben.
- Bij het uitzetten van de motor mag de auto niet binnen de kortste keren als een walvis op straat gaan liggen, dus te snel inzakken. Ook dit duidt weer op inwendige slijtage van onderdelen van het hydraulisch systeem. Mechanische componenten zoals motor, versnellingsbak, hydraulische componenten zijn redelijk goed tot goed verkrijgbaar. Bedenk, dat het de handige klassiekerberijder ongeveer twee dagen kost om een motor van een ID uit te wisselen, waarna hij weer van zijn auto kan genieten.
Verwaarlozing is een begrip waaronder de algehele staat van de auto valt en de aanpassingen van in- en exterieur aan de grillen van de vorige berijder. Zoals eerder geschreven: een DS is een auto die volgens velen het mooist is, zoals hij de fabriek heeft verlaten. Overigens is dit aspect van de auto, zo de potentiële koper er al behoefte aan heeft, lastig om in het kader van dit artikel aandacht aan te besteden. Bovendien vereist het voor de aspirant koper enige studie om precies te ontdekken, wat er in welk type in welke uitvoering in welk bouwjaar precies is geleverd. En dan nog hebben we vaak te maken met overgangstypen, die slechts in Frankrijk werden geleverd en dergelijken. Er is een heel boek volgeschreven over de originaliteit van de DS. We raden de liefhebber aan, dat te bemachtigen en er zijn voordeel mee te doen.
Hoe nu verder?
Je hebt een auto gevonden die past bij je verlangens: Is hij niet helemaal tip-top, houd dan rekening met het volgende:
- Voor het meeste plaatwerk (zowel chassis als carrosserie) zijn goede vervangingsdelen beschikbaar. Ook is er een uitgebreid netwerk aan herstel- en restauratiewerkplaatsen in Nederland actief, waarbij veel kennis en ervaring m.b.t. de DS is opgebouwd. Bedenk, dat als je een auto koopt met erg veel roestschade, de reparatiekosten ook evenredig veel, dus ‘erg veel’ geld gaan kosten. In de klassiekerwereld mag ook bekend verondersteld worden, dat je de meeste roestschade NIET ziet: die zit aan de binnenkant van een deur of spatbord. Tegenwoordig worden overigens fabrieksmatig volledig gerestaureerde deuren en spatborden aangeboden via een ruilsysteem.
- Hydraulische onderdelen worden seriematig gereviseerd. Belangrijk zijn in dit geval stuurhuizen, hoogteregelaars, HD-pompen en alle andere onderdelen van het hydraulisch systeem. Het vervangen van deze onderdelen is een relatief simpele klus, al zijn de gereviseerde onderdelen in aanschaf behoorlijk prijzig (Voorbeelden: Stuurhuis ca. 800 Euro, HD-pomp ca. 400 euro). De druk in de veerbollen wordt bij de meeste bedrijven gratis gecontroleerd. Voor het op druk brengen worden dan kosten in rekening gebracht.
- Als het interieur of exterieur van de auto niet voldoet aan je wensen, dan staan er bedrijven klaar die je graag willen helpen om dat probleem op te lossen. Complete nieuwe interieurs worden er gefabriceerd in stof, skai en leer. De buitenkant van de auto kan een spuitbeurt krijgen, als je dat verkiest. Houd altijd in de gaten, wat de optelsom van alle verbeteringen is en bedenk dat een nieuw interieur in een verder rafelige auto klinkt als een spreekwoord, dat men daar vroeger voor heeft bedacht: iets met een vlag en modderschip.
- Een plaatwerk-restauratie neemt maanden in beslag en het resultaat kan feitelijk pas na jaren worden beoordeeld. Waarmee maar gezegd wil zijn, dat elke mechanische vernieuwing uiteindelijk veel eenvoudiger realiseerbaar is, zolang het geen complete revisie van het hydraulisch systeem betreft.
Literatuur:
In het korte bestek van dit artikel kunnen slechts enkele zaken met betrekking tot deze mooie auto worden belicht. Maar er zijn veel boeken en publicaties verschenen. De liefhebber of potentiële koper van een DS kan zijn hart ophalen aan de volgende boeken:
- “De originele Citroën DS” van J. de Lange cs ISBN 90 389 0427 4 (niet meer nieuw verkrijgbaar)
- “De snoek, Citroën ID/DS in Nederland” van J.de Lange ISBN 90 389 00155
Voor de liefhebbers van de techniek van de auto zijn er door de S.A. André Citroën verschillende werkplaatshandboeken en onderdelenboeken uitgegeven, die goed verkrijgbaar zijn, zie bijvoorbeeld:
Verschillende uitgaven van het Franse ETAI (Revues Technique) en het Owners Workshop Manual van het Britse Autobooks door Kenneth Ball ISBN 0 85147 6171